Zuzanna Patkowska 22.05.2020

Dieselpunk - Science-Fiction Wyjaśnione

Dieselpunk – Science-Fiction Wyjaśnione
Do dzisiaj samochody z lat 20., 30. i 40. pobudzają wyobraźnię miłośników motoryzacji i historii w ogóle.
Do dzisiaj samochody z lat 20., 30. i 40. pobudzają wyobraźnię miłośników motoryzacji i historii w ogóle.

Okres od lat dwudziestych po lata czterdzieste XX wieku pod pewnymi względami był przełomowy dla popkultury. Przemysł filmowy zaczął nabierać tempa, słuchowiska radiowe również święciły triumfy, a na pułkach w kioskach można było kupować komiksy oraz opowiadania przygodowe i fantastycznonaukowe. To właśnie w tym okresie powstały, a potem ukształtowały się takie gatunki jak: opera kosmiczna, czarny kryminał, horror kosmiczny (mitologia Cthulhu i podobne), opowieści o zaginionych lądach i opowieści o superbohaterach. Był to też kolejny gwałtowny przełom w technologii – wcześniejsze wynalazki, takie jak telefon, sterowiec, samochód, gramofon czy samolot, stawały się coraz bardziej powszechne i zwiastowały nadejście nowej ery. Również ze względu na estetykę te trzy dekady są na swój sposób pociągające – mężczyźni w fedorach, kobiety w garsonkach, art deco, futuryzm, ekspresjonizm… Pewne typy opowieści działają nieco lepiej w tych realiach, niż w jakichkolwiek innych. Na przykład, czarne kryminały (i ich parodie) osadzane są w którejś z tych trzech dekad.

Howard Stark w „Kapitanie Ameryce: Pierwszym Starciu” prezentuje swój latający samochód.
Howard Stark w „Kapitanie Ameryce: Pierwszym Starciu” prezentuje swój latający samochód.

Tak jak w przypadku XIX wieku i powieści science-fiction, które z niego wyrosły, również lata dwudzieste, trzydzieste i czterdzieste XX wieku doczekały się podgatunku fantastyki naukowej, który czerpał z estetyki i opowieści epoki. Ten podgatunek nosił nazwę dieselpunk. Twórcami terminu są Lewis Pollack i Dan Ross, dla których dieselpunk miał być „mroczniejszą, brudniejszą stroną steampunku”, „drogą przejściową między steampunkiem a cyberpunkiem” (w pewnym sensie ma to sens – podczas tych trzech dekad napęd parowy był stopniowo zastępowany przez silnik diesla, chociaż nie każdy mógł sobie na niego pozwolić).

aerodreadnought

Dieselpunk charakteryzuje się tym, że wrzuca do lat dwudziestych, trzydziestych i czterdziestych elementy innowacyjnej technologii prosto z ówczesnej wizji przyszłości (przykład: plecaki odrzutowe), ale i elementy czysto okultystyczne (jak zaginione miasta, pradawne potwory, artefakty, które mogą posłużyć jako broń…). Świat przedstawiony jest raczej ponury, a moralność postaci – pełna odcieni szarości. Często występującym w utworach dieselpunkowych wątkiem jest konflikt między człowiekiem a naturą, społeczeństwem lub czymś, co człowieka przekracza (na przykład, Wielcy Przedwieczni). Sam główny bohater przeważnie na początku stara się zajmować własnymi sprawami, ale zostaje zmuszony przez okoliczności do podjęcia zdecydowanych działań. W dieselpunku pojawiają się takie postaci jak poszukujący zaginionych artefaktów i krain archeolodzy, femme fatale, odważne reporterki, śmiali piloci czy naziści budujący przerażające maszyny albo używający magii w dążeniach do podboju świata.

Przygody Idniany Jonesa zahaczają o dieselpunk, czerpiąc z typowych pulpowych opowieści o zaginionych miastach i parających się magią nazistach.
Przygody Idniany Jonesa zahaczają o dieselpunk, czerpiąc z typowych pulpowych opowieści o zaginionych miastach i parających się magią nazistach.

Dieselpunk można podzielić na kilka kategorii, w tym: Deco Punk związany z optymistycznymi wizjami przyszłości i technologii; Diesel Noir czerpiący z czarnego kryminału, ale dodający do niego element okultyzmu, czy Diesel Weird War skupiający się na okresie drugiej wojny światowej, gdzie rolę tajnych broni pełnią supermoce, obce technologie albo magiczne artefakty.

Jako przykłady utworów dieselpunkowych można przytoczyć: mangę i anime Fullmetal Alchemist, filmy o Indianie Jonesie, oba Batmany Tima Burtona, a w ostatnich latach Kapitan Ameryka: Pierwsze Starcie.

Napisz komentarz (bez rejestracji)

sklep

Najnowsze wpisy

kontakt