Solarpunk - Science-Fiction Wyjaśnione

Cyberpunk to podgatunek science-fiction, który na długie lata zdefiniował wizję przyszłości jako ponurej, brudnej i pełnej społeczno-ekonomicznych nierówności, jak również technologii, która działa na szkodę ludzkości. Z cyberpunku zrodziły się potem kolejne podgatunki, w tym: steampunk i dieselpunk, które korzystały z estetyki i utworów XIX wieku i dwudziestolecia międzywojennego. O ile jednak te „punki” pojawiły się jakiś czas po cyberpunku, o tyle jest pewien „punk”, który został powołany do życia stosunkowo niedawno.

Solarpunk można pod wieloma względami uznać za przeciwieństwo cyberpunku. Przede wszystkim solarpunkowa wizja przyszłości zakłada, że dominować będzie w niej technologia oparta o energię odnawialną, społeczeństwo oparte o równość i świadomość kulturową, a estetyka będzie połączeniem roślinnych motywów art nouveau oraz sztuki i architektury afrykańskiej i azjatyckiej. Wszechobecne są tam również ogrody i rękodzielnictwo. Solarpunk zrodził się z licznych koncepcji na uzdrowienie społeczeństwa i planety wobec wiszącego nad nimi zagrożenia zmianami klimatycznymi, zanieczyszczeniami i licznymi ekonomiczno-politycznymi kryzysami. Pewne wizje rzeczywistości solarpunkowej można zauważyć już w niektórych utworach XX wieku (jak w komiksowym Sandmanie z 1989 roku, gdzie Kain i Abel odwiedzają Ecotopię), ale oficjalnie początki podgatunku przypadają na okres pierwszych dwóch dekad XXI wieku. W 2008 roku na blogu Republic of the Bees pojawił się post pod tytułem From Steampunk to Solarpunk, gdzie po raz pierwszy przedstawiono podstawy solarpunku, ale oficjalnie rozkręcenie podgatunku stanowi post użytkowniczki Miss Olivia Louise z maja 2014, gdzie autorka nie tylko zaprezentowała założenia solarpunku, lecz także jego ogólną estetykę. Wreszcie w październiku 2019 roku opublikowany został A Solarpunk Manifesto, który stanowi zaktualizowany zbiór konceptów i założeń ruchu.

Bo też w tym momencie solarpunk stał się czymś w rodzaju ruchu społeczno-technologicznego, głoszącego pewien styl życia i wizję przyszłości. Ponadto solarpunk stał się zaczynem dla technogajanizmu (odmiany transmumanizmu skupiającego się na wykorzystaniu technologii do odnowy środowiska) oraz neo-futuryzmu (ruchu w sztuce i architekturze czerpiącego z art neauveau oraz sztuki azjatyckiej i afrykańskiej, i skupiającego się na bardziej idealistycznej wizji przyszłości).

Przykładami solarpunku są: filmy Hayao Miyazakiego (Księżniczka Mononoke i Laputa – podniebny zamek), Czarna Pantera, czy Bestie z południowych krain; oraz – nieoficjalnie – wcześniejsze utwory takie jak: Ecotopia Ernesta Callenbacha, czy Always Coming Home Ursuli K. Le Guin.